Staalslakken en het effect op mens en milieu
Op dit moment is er veel te doen rond staalslakken. Deze restproducten vormen een goedkoop alternatief voor andere bouw- en funderingsmaterialen en worden vaak toegepast onder paden en wegen. Dat past goed binnen het streven naar circulair grondstoffengebruik, maar het gebruik van staalslakken brengt ook risico’s met zich mee voor mens en milieu. Wat zijn die risico’s precies? Waarvoor worden slakken gebruikt? Wat zijn staalslakken eigenlijk? En waarom is onderzoek hiernaar zo belangrijk?
Wat zijn staalslakken?
Slakken is een verzamelnaam voor het restproduct dat vrijkomt bij het smelten van ertsen of metalen, maar ook bij verbrandings- of andere industriële processen. Tijdens deze processen reageren onzuiverheden in het erts, de brandstof of de toevoegstoffen met elkaar, waardoor een gesmolten materiaal ontstaat dat na afkoeling verhardt tot een steenachtige massa: de slak.
Met name de slakken die vrijkomen in de metaal- en staalindustrie zijn de afgelopen tijd veel in het nieuws. Afhankelijk van het proces spreken we voor de metaalslakken onder andere van:
- Hoogovenslakken → bij de productie van ruwijzer (uit ijzererts).
- Staalslakken → bij het vervolgproces van het maken van staal uit ruwijzer.
- Koperslakken, nikkelslakken, zinkslakken → bij non-ferrometaalproductie.
Wat is het effect op mens en milieu?
Staalslakken kunnen echter leiden tot verstoring van het bodemleven. Ze zorgen voor verspreiding van metalen in de bodem, met een bodemverontreiniging als gevolg
Staalslakken hebben namelijk een zeer hoge pH-waarde (hoog alkalisch pH > 12) waardoor de pH balans verstoord wordt. Het bodemleven en de natuurlijke processen kunnen hierdoor negatief worden beïnvloed. Staalslakken hebben daardoor een negatieve invloed op het milieu.
Wanneer (staal)slakken worden toegepast als verhardingsmateriaal, bijvoorbeeld in paden of wegen, kunnen aanvullende risico’s ontstaan. Door verwering en mechanische belasting (zoals verkeer of onderhoud) kunnen fijne stofdeeltjes vrijkomen. Deze stofvorming kan voor mens en dier leiden tot blootstelling aan metalen of andere schadelijke componenten die in de slakken aanwezig kunnen zijn. Inademing of opname via de huid kan, afhankelijk van de samenstelling, gezondheidsrisico’s veroorzaken. De exacte gevaren voor de mens op de lange termijn worden nog verder onderzocht.
Onderzoek naar bodemverontreiniging door staalslakken
In het Purmerbos heeft Prommenz Milieu, in opdracht van het Recreatieschap, een onderzoek uitgevoerd naar milieueffecten van het gebruik van staalslakken in de berm van het fietspad. Uit het onderzoek volgt dat het toegepaste materiaal een negatieve impact heeft op de onderliggende bodem. In de bodemlagen onder de staalslakken is een verhoogd gehalte van het metaal vanadium gemeten, een direct gevolg van uitspoeling van de toegepaste staalslakken.
Aangezien de staalslakken zonder afdekking zijn toegepast bestaat de kans dat, op den duur stofvorming optreedt, waardoor recreanten en dieren hieraan blootgesteld kunnen worden.
Ons advies is om de staalslakken af te dekken met een afdeklaag zodat stofvorming wordt tegengegaan. Een andere optie is om zowel de staalslakken als de onderliggende bodem te saneren
Slakken of reststromen in de bodem? Wij geven helder advies!
Staalslakken kunnen dus invloed hebben op de bodemkwaliteit en het milieu. Daarom is het van belang om eerst vast te stellen of er daadwerkelijk sprake is van slakken (en welk type), en of deze schadelijke stoffen afgeven of hebben afgegeven aan de onderliggende bodemlagen.
Wij beschikken over de technieken en middelen om deze onderzoeken uit te voeren. Op basis van een vooraf opgesteld plan van aanpak nemen we monsters op locatie, die vervolgens in een erkend laboratorium worden geanalyseerd. Op basis van de resultaten en uw specifieke projectwensen stellen wij een helder advies op waarmee u direct verder kunt.
Met onze kennis en ervaring op het gebied van milieukundig onderzoek begeleiden wij u van onderzoek tot oplossing – snel, zorgvuldig en volledig transparant. Neem gerust contact met ons op!
Veelgestelde vragen
Wat zijn staalslakken?
Waarvoor worden staalslakken gebruikt?
Zijn staalslakken schadelijk voor het milieu?
Kunnen staalslakken invloed hebben op de gezondheid van mensen?
Waarom wordt onderzoek naar staalslakken uitgevoerd?
Overig actueel
Complexe ruimtes 3D inmeten met NavVis: de 7 grootste voordelen
Heb jij een complexe of grote ruimte die je wilt renoveren of herinrichten? Dan wil je natuurlijk dat dit proces soepel en nauwkeurig verloopt. Met moderne 3D-scanners kan dat vandaag de dag snel en uiterst nauwkeurig. Een innovatieve oplossing is de NavVis scanner. Deze technologie maakt gedetailleerde 3D-modellen van zelfs de meest complexe ruimtes. Maar wanneer is 3D inmeten nodig? Wat is de NavVis scanner precies? En welke voordelen levert het op?
Prommenz On Tour – De kracht van de (bouw)vrouw
Bouwen aan een duurzame toekomst, maar ook aan diversiteit! Lidewij de Haas, Executive Director van BAM Bouw en Techniek en Cobouw Bouwvrouw van het Jaar 2024, zet zich dagelijks in voor alle vormen van diversiteit en inclusief leiderschap. Ze fungeert als rolmodel voor vrouwelijke leiders in de bouw – wat betekenis krijgt doordat zij zelf deze positie bekleedt én actief anderen ondersteunt.
