Staalslakken en het effect op mens en milieu
Op dit moment is er veel te doen rond staalslakken. Deze restproducten vormen een goedkoop alternatief voor andere bouw- en funderingsmaterialen en worden vaak toegepast onder paden en wegen. Dat past goed binnen het streven naar circulair grondstoffengebruik, maar het gebruik van staalslakken brengt ook risico’s met zich mee voor mens en milieu. Wat zijn die risico’s precies? Waarvoor worden slakken gebruikt? Wat zijn staalslakken eigenlijk? En waarom is onderzoek hiernaar zo belangrijk?
Wat zijn staalslakken?
Slakken is een verzamelnaam voor het restproduct dat vrijkomt bij het smelten van ertsen of metalen, maar ook bij verbrandings- of andere industriële processen. Tijdens deze processen reageren onzuiverheden in het erts, de brandstof of de toevoegstoffen met elkaar, waardoor een gesmolten materiaal ontstaat dat na afkoeling verhardt tot een steenachtige massa: de slak.
Met name de slakken die vrijkomen in de metaal- en staalindustrie zijn de afgelopen tijd veel in het nieuws. Afhankelijk van het proces spreken we voor de metaalslakken onder andere van:
- Hoogovenslakken → bij de productie van ruwijzer (uit ijzererts).
- Staalslakken → bij het vervolgproces van het maken van staal uit ruwijzer.
- Koperslakken, nikkelslakken, zinkslakken → bij non-ferrometaalproductie.
Wat is het effect op mens en milieu?
Staalslakken kunnen echter leiden tot verstoring van het bodemleven. Ze zorgen voor verspreiding van metalen in de bodem, met een bodemverontreiniging als gevolg
Staalslakken hebben namelijk een zeer hoge pH-waarde (hoog alkalisch pH > 12) waardoor de pH balans verstoord wordt. Het bodemleven en de natuurlijke processen kunnen hierdoor negatief worden beïnvloed. Staalslakken hebben daardoor een negatieve invloed op het milieu.
Wanneer (staal)slakken worden toegepast als verhardingsmateriaal, bijvoorbeeld in paden of wegen, kunnen aanvullende risico’s ontstaan. Door verwering en mechanische belasting (zoals verkeer of onderhoud) kunnen fijne stofdeeltjes vrijkomen. Deze stofvorming kan voor mens en dier leiden tot blootstelling aan metalen of andere schadelijke componenten die in de slakken aanwezig kunnen zijn. Inademing of opname via de huid kan, afhankelijk van de samenstelling, gezondheidsrisico’s veroorzaken. De exacte gevaren voor de mens op de lange termijn worden nog verder onderzocht.
Onderzoek naar bodemverontreiniging door staalslakken
In het Purmerbos heeft Prommenz Milieu, in opdracht van het Recreatieschap, een onderzoek uitgevoerd naar milieueffecten van het gebruik van staalslakken in de berm van het fietspad. Uit het onderzoek volgt dat het toegepaste materiaal een negatieve impact heeft op de onderliggende bodem. In de bodemlagen onder de staalslakken is een verhoogd gehalte van het metaal vanadium gemeten, een direct gevolg van uitspoeling van de toegepaste staalslakken.
Aangezien de staalslakken zonder afdekking zijn toegepast bestaat de kans dat, op den duur stofvorming optreedt, waardoor recreanten en dieren hieraan blootgesteld kunnen worden.
Ons advies is om de staalslakken af te dekken met een afdeklaag zodat stofvorming wordt tegengegaan. Een andere optie is om zowel de staalslakken als de onderliggende bodem te saneren
Slakken of reststromen in de bodem? Wij geven helder advies!
Staalslakken kunnen dus invloed hebben op de bodemkwaliteit en het milieu. Daarom is het van belang om eerst vast te stellen of er daadwerkelijk sprake is van slakken (en welk type), en of deze schadelijke stoffen afgeven of hebben afgegeven aan de onderliggende bodemlagen.
Wij beschikken over de technieken en middelen om deze onderzoeken uit te voeren. Op basis van een vooraf opgesteld plan van aanpak nemen we monsters op locatie, die vervolgens in een erkend laboratorium worden geanalyseerd. Op basis van de resultaten en uw specifieke projectwensen stellen wij een helder advies op waarmee u direct verder kunt.
Met onze kennis en ervaring op het gebied van milieukundig onderzoek begeleiden wij u van onderzoek tot oplossing – snel, zorgvuldig en volledig transparant. Neem gerust contact met ons op!
Veelgestelde vragen
Wat zijn staalslakken?
Waarvoor worden staalslakken gebruikt?
Zijn staalslakken schadelijk voor het milieu?
Kunnen staalslakken invloed hebben op de gezondheid van mensen?
Waarom wordt onderzoek naar staalslakken uitgevoerd?
Overig actueel
Staalslakken en het effect op mens en milieu
Op dit moment is er veel te doen rond staalslakken. Deze restproducten vormen een goedkoop alternatief voor andere bouw- en funderingsmaterialen en worden vaak toegepast onder paden en wegen. Dat past goed binnen het streven naar circulair grondstoffengebruik, maar het gebruik van staalslakken brengt ook risico’s met zich mee voor mens en milieu. Wat zijn die risico’s precies? Waarvoor worden slakken gebruikt? Wat zijn staalslakken eigenlijk? En waarom is onderzoek hiernaar zo belangrijk?
Prommenz On Tour – De kracht van verbinden
In deze aflevering is Herman Horsman, projectontwikkelaar bij HBB Groep te gast in ‘zijn’ Pendorp in Alkmaar. Een bijzonder project met een bijzondere historie. Of zoals Willem Koning het in de podcast verwoordt: ‘Dit project is eigenlijk met geen pen te beschrijven’.
Prommenz On Tour – De kracht van een goede infrastructuur
Samen slimmer en efficiënter renoveren en vervangen! In deze aflevering gaan we in gesprek met Harry Michels, transitiemanager bij de provincie Noord-Holland. Harry houdt zich bezig met een van de grootste infrastructurele opgaven van deze tijd: de vernieuwing van duizenden bruggen, wegen en andere civiele kunstwerken in Nederland. De vervangingsopgave ziet hij als een collectieve verantwoordelijkheid. Mensen en data zijn volgens hem de sleutel tot succes.